Μικροτροπία
There are no translations available.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΑ
ΝΙΚ.Θ. ΧΟΝΤΟΣ
 
ΜΙΚΡΟΤΡΟΠΙΑ
Ο όρος μικροτροπία η μικροστραβισμός, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1966

από τον Lang, για να περιγράψει ορισμένες περιπτώσεις έκδηλου στραβισμού, του οποίου η γωνία είναι μικρότερη από 10Δ. Στις περιπτώσεις αυτές, παρατηρείται αρμονική ανώμαλη αμφιβληστροειδική αντιστοιχία, μειωμένη στερεοσκοπική όραση και ελαφρά αμβλυωπία.
Ανάλογα με το είδος της προσήλωσης, ο Lang διακρίνει τρεις τύπους μικροστραβισμού:
1. Μικροστραβισμό με κεντρική προσήλωση.
2. Μικροστραβισμό με έκκεντρη προσήλωση και ανώμαλη αμφιβληστροειδική αντιστοιχία, οπού η γωνία της ανωμαλίας ειναι μεγαλύτερη από τη γωνιά εκκεντρότητας της προσήλωσης. Δηλαδή, το αντικείμενο προσήλωσης απεικονίζεται στο κεντρικό βόριο του υγιούς ματιού και σε ένα περιφερικό σημείο του αμφιβληστροειδούς του πάσχοντας ματιού, που ειναι διαφορετικό από το σημείο της έκκεντρης προσήλωσης.
3. Μικροστραβισμό με έκκεντρη προσήλωση και ανώμαλη αμφιβληστροειδική αντιστοιχία, οπού η γωνιά της ανωμαλίας ειναι ίση με τη γωνιά εκκεντρότητας της προσήλωσης. Δηλαδή, το περιφερικό σημείο του αμφιβληστροειδούς του πάσχοντας ματιού που ερεθίζεται από το αντικείμενο προσήλωσης ειναι το ίδιο με το σημείο της έκκεντρης προσήλωσης.
Η δοκιμασία κάλυψης στους δυο πρώτους τύπους ειναι θετική και αποκαλύπτει την ύπαρξη μιας μικρής έκδηλης παρέκκλισης. Στον τρίτο τύπο, η  δοκιμασία κάλυψης δεν αποκαλύπτει έκδηλη παρέκκλιση, αφού το αμφιβληστροειδικό σημείο του παρεκκλίνοντος ματιού, που ερεθίζεται από το αντικείμενο προσήλωσης κατά τη διόφθαλμη όραση, συμπίπτει με το σημείο έκκεντρης προσήλωσης αυτού του ματιού κατά την ετερόφθαλμη όραση,
Επειδή οι δυο πρώτοι τύποι μικροτροπίας δεν διαφέρουν ουσιαστικά από άλλες μορφές εκδήλου στραβισμού, παρά μονό στο μέγεθος της παρέκκλισης, οι Helveston και von Noorden υποστηρίζουν ότι δεν δικαιολογείται η ταξινόμηση τους, με οποιαδήποτε ονομασία, σαν ξεχωριστών κλινικών οντοτήτων. Οι τύποι αυτοί του στραβισμού ήταν από παλιά γνωστοί σαν "στραβισμοί μικρής γωνιάς". Αντίθετα, ο τρίτος τύπος παρουσιάζει το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ότι η αισθητηριακή αντιρρόπηση της παρέκκλισης είναι πλήρης, με αποτέλεσμα, για το λόγο που αναφέραμε παραπάνω, η δοκιμασία κάλυψης να μην μπορεί να αποκαλύψει την ύπαρξη της παρέκκλισης. Για τους λόγους αυτούς οι Helveston και von Noorden υποστηρίζουν ότι ο όρος μικροτροπία ή μικροστραβισμός, πρέπει να χρησιμοποιείται μονό για τη μορφή με αρνητική δοκιμασία κάλυψης, δηλαδή για τον τρίτο τύπο του Lang.
Οι ασθενείς με μικροτροπία, σε οποιοδήποτε τύπο και αν ανήκουν, εμφανίζουν κεντρικό απωθητικό σκότωμα στο μάτι που παρεκκλίνει, και περιφερική διόφθαλμη όραση με ικανό εύρος ταύτισης.
Ο μικροστραβισμός είναι συνήθως συγκλίνων και πολύ σπάνια αποκλίων.
Ο μικροστραβισμός σε παρά πολλές περιπτώσεις συνυπάρχει με ανισομετρωπία, όπου το μάτι με το μικροστραβισμό ειναι το περισσότερο αμετρωπικό. Στις περιπτώσεις αυτές η ανισομετρωπία, ειναι πιθανό, ότι συνδέεσαι αιτιολογικά με την πρόκληση του μικροστραβισμού.
Σύνδρομο ετερόπλευρης προσήλωσης (monofixation syndrome): Ο όρος αυτός χρησιμοποιήθηκε από τον Parks, για να περιγράψει την απουσία κεντρικής διόφθαλμης όρασης σε ορισμένους ασθενείς. Στους ασθενείς αυτούς, ενώ υπάρχει φυσιολογική ή σχεδόν φυσιολογική περιφερική διόφθαλμη όραση (περιφερική ταύτιση), ένα απωθητικό σκότωμα στο κεντρικό βόριο του ενός ματιού εμποδίζει την κεντρική διόφθαλμη όραση (κεντρική ταύτιση). Όταν το απωθητικό σκότωμα εμφανίζεται πάντα στο ίδιο μάτι, η ανάπτυξη αμβλυωπίας ειναι πολύ πιθανή. Όταν το απωθητικό σκότωμα εμφανίζεται άλλοτε στο ένα και άλλοτε στο άλλο μάτι (επαλλάσει), η οπτική οξύτητα και στα δυο ματιά ειναι φυσιολογική. Στη δεύτερη αυτή περίπτωση, μοναδικό σύμπτωμα των ασθενών με σύνδρομο ετερόπλευρης προσήλωσης ειναι η μειονεκτική στερεοσκοπική όραση, επειδή λείπει η κεντρική ταύτιση. Οι ασθενείς με το σύνδρομο αυτό μπορεί να έχουν η όχι έκδηλο στραβισμό, όταν όμως υπάρχει παρέκκλιση, αυτή δεν υπερβαίνει τις 8Δ οριζοντίως και τις 2Δ μέχρι 3Δ καθέτως.
Επειδή στους διάφορους τύπους μικροτροπίας, που έχουν περιγραφεί, κοινός παρονομαστής είναι το κεντρικό απωθητικό σκότωμα του ενός ματιού, ο Parks υποστηρίζει ότι αυτές οι κλινικές οντότητες δεν είναι παρά παραλλαγές του συνδρόμου ετερόπλευρης προσήλωσης, και προτείνει τον όρο αυτό για να καλύψει όλο το φάσμα αυτών των διαταραχών.
Μια παρατήρηση που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ειναι ότι ένας όχι μικρός αριθμός συγκλινόντων στραβισμών, μετά επιτυχή θεραπεία, είτε με γυαλιά, είτε με εγχείρηση, μεταπίπτει σε μια μορφή μικροστραβισμού ή συνδρόμου ετερόπλευρης προσήλωσης. Όλοι οι ασθενείς με ιδιοπαθή βρεφική εσωτροπία, στους οποίους η παρέκκλιση διορθώθηκε με εγχείρηση, ακόμη και αν αποκτήσουν περιφερική διόφθαλμη όραση, ουδέποτε αποκτούν κεντρική ταύτιση. Μεταπίπτουν δηλαδή σ' αυτήν ακριβώς την κατάσταση που ο Parks ονομάζει σύνδρομο ετερόπλευρης προσήλωσης.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Οι ασθενείς με μικροτροπία ουδέποτε προσέρχονται για εξέταση, επειδή παρατήρησαν οι ίδιοι ή κάποιος άλλος ότι έχουν στραβισμό. Η παρέκκλιση ειναι τόσο μικρή, που δεν διαπιστώνεται ακόμη και με την πιο προσεκτική παρατήρηση. Ο λόγος για τον οποίο συνήθως εξετάζονται ειναι η διαπίστωση μειωμένης όρασης στο ένα μάτι που δεν διορθώνεται με γυαλιά. Στις περιπτώσεις αυτές τίθεται συνήθως το ερώτημα, αν η μείωση της όρασης οφείλεται σε αμβλυωπία από μικροστραβισμό, ή ειναι αποτέλεσμα οργανικής βλάβης.
Όταν η δοκιμασία κάλυψης αποκαλύπτει μια έστω και πολύ μικρή κίνηση του ματιού με τη μειωμένη όραση, όταν το άλλο καλύπτεται, η διάγνωση του μικροστραβισμού δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη δυσκολία. Όταν όμως η δοκιμασία κάλυψης ειναι αρνητική, η διάγνωση γίνεται δυσκολότερη και απαιτεί άλλες ειδικότερες εξεταστικές μεθόδους. Χρήσιμες γι' αυτό το σκοπό ειναι οι παρακάτω δοκιμασίες:
1. Έλεγχος της προσήλωσης: Όταν σε ένα ασθενή η όραση του ενός ματιού παραμένει χαμηλή, ήπαρ' όλη τη σωστή διαθλαστική διόρθωση του, και η δοκιμασία κάλυψης δεν αποκαλύπτει έκδηλη παρέκκλιση, η διαπίστωση έκκεντρης προσήλωσης σ' αυτό το μάτι, αρκεί, για να θέσει τη διάγνωση του μικροστραβισμού, σαν αιτία της αμβλυωπίας.
2. Δοκιμασία του πρίσματος 4Δ: Η δοκιμασία αυτή βοηθοί στη διάγνωση της μικροτροπίας, αποκαλύπτοντας  την ύπαρξη απωθητικού σκοτώματος στο μάτι με τη μειωμένη όραση.
Ένα πρίσμα 4Δ τοποθετείται με τη βάση έξω εμπρός από το φυσιολογικό μάτι. Αυτό προκαλεί μια μικρή μετακίνηση της αμφιβληστροειδικής εικόνας του προσηλωτικού στόχου, κροταφικά του κεντρικού βοθρίου της ωχρός. Προκειμένου να διατηρήσει την προσήλωση του στο στόχο, το μάτι θα κάνει αμέσως μια μικρή κίνηση προσαγωγής. Η κίνηση αυτή του φυσιολογικού ματιού αντανακλάται στο μάτι με τη μειωμένη όραση, που κάνει μια αντίστοιχη κίνηση απαγωγής (συμφωνά με το νομό του Hering). Αν δεν υπάρχει μικροτροπία, την κίνηση αυτή της απαγωγής θα ακολουθήσει, αμέσως, μια κίνηση προσαγωγής για επαναπροσήλωση. Αν υπάρχει μικροτροπία, η κίνηση απαγωγής του αμβλυωπικού ματιού θα μεταθέσει την εικόνα του στόχου μέσα στο απωθητικό του σκότωμα με αποτέλεσμα, να μην παρατηρηθεί η φυσιολογική κίνηση (προσαγωγή) επαναπροσήλωσης.
Αν, αντίθετα, το πρίσμα 4Δ τοποθετηθεί εμπρός από το μάτι με τη μειωμένη όραση, εφ' όσον υπάρχει μικροτροπία, η αμφιβληστροειδική εικόνα του στόχου θα μετακινηθεί από το έκκεντρο σημείο προσήλωσης προς το κεντρικό βοθρίο, εισερχομένη όμως έτσι μέσα στο απωθητικό σκότωμα, με αποτέλεσμα το μάτι αυτό να μην κάνει καμιά κίνηση (για επαναπροσήλωση), και φυσικά ούτε και το άλλο.
3. Γραμμωτά γυαλιά του Bagolini: Τα γυαλιά του Bagolini μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διάγνωση της μικροτροπίας, αλλά απαιτούν αρκετή συνεργασία και παρατηρητικότητα από μέρους του ασθενούς. Ο ασθενής με μικροτροπία περιγράφει ένα μικρό κενό (χάσμα) στη μια φωτεινή γραμμή, στο σημείο που αυτή διασταυρώνεται με το φωτεινό στόχο προσήλωσης. Το χάσμα οφείλεται στο απωθητικό σκότωμα του ματιού στο οποίο αντιστοιχεί η φωτεινή γραμμή.
4. Δοκιμασία των 4 κηλίδων του Worth: Η δοκιμασία αυτή μπορεί να χρησιμεύσει για τη διαπίστωση κεντρικής ή περιφερικής διόφθαλμης όρασης, ανάλογα με την έκταση που το σύμπλεγμα των κηλίδων καταλαμβάνει στον αμφιβληστροειδή. Όταν στην απόσταση των 6 m το σύμπλεγμα των κηλίδων σχηματίζει αμφιβληστροειδική εικόνα 1,25 μοίρες, η δοκιμασία μας πληροφορεί για την ύπαρξη η όχι κεντρικής διόφθαλμης όρασης.
Ο ασθενής που δεν έχει κεντρική διόφθαλμη όραση, δεν μπορεί να δει και τις 4 κηλίδες στα 6 m. Βλέπει, η δυο κόκκινες η τρεις πράσινες, ανάλογα με το μάτι στο οποίο παρουσιάζεται το απωθητικό σκότωμα. Αν ο ασθενής αρχίσει να πλησιάζει στον πίνακα, το σύμπλεγμα των κηλίδων σχηματίζει όλο και μεγαλύτερη αμφιβληστροειδική εικόνα και τη στιγμή που οι κηλίδες θα βρεθούν έξω από το απωθητικό σκότωμα ο ασθενής θα δει και τις τέσσερις.
5. Προσδιορισμός της στερεοσκοπικής οξύτητας: Η στερεοσκοπική οξύτητα βρίσκεται σταθερά μειωμένη σε ασθενείς με μικροτροπία ή σύνδρομο ετερόπλευρης προσήλωσης.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ:
Το πρώτο βήμα είναι η διόρθωση κάθε διαθλαστικής ανωμαλίας.
Το δεύτερο βήμα ειναι η θεραπεία της αμβλυωπίας  (κάλυψη).                                                Η χειρουργική επέμβαση στο μικροστραβισμό ειναι έξω από κάθε συζήτηση, (η παρέκκλιση ειναι μικρή και από αισθητικής πλευράς,  αποδεκτή και οι αισθητηριακές διαταραχές βαθιά εγκατεστημένες, που αν επιχειρηθεί χειρουργική επέμβαση θα ακολουθηθεί είτε από υποτροπή της παρέκκλισης, είτε (αν γίνει προσπάθεια υπερδιόρθωσης) από δευτερογενή αποκλίνοντα στραβισμό, με απώλεια και αυτής της διόφθαλμης όρασης που προϋπήρχε.

 
hondos-new-banner